Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы " 2020 жылғы 7 шілдедегі № 360-VI Қазақстан Республикасының Кодексі»
12 тарау. АДАМДАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
76 бап. Денсаулық сақтау саласындағы құқықтарды қамтамасыз ету кепілдігі
1. Мемлекет Қазақстан Республикасының азаматтарына кепілдік береді:
1) медициналық көмекке тең қолжетімділік;
2) медициналық көмектің сапасы;
3) дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету сапасы;
4) дәрілік заттардың қолжетімділігі, тиімділігі және қауіпсіздігі;
5) аурулардың профилактикасы, саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды қалыптастыру жөніндегі іс-шараларды жүргізу;
6) репродуктивтік таңдау еркіндігі, репродуктивтік денсаулықты қорғау және репродуктивтік құқықтарды сақтау болып табылады;
7) санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылық.
2. Қазақстан Республикасы Қазақстан Республикасының азаматтарына оларда қандай да бір аурулар мен жай-күйлердің болуына байланысты кемсітушіліктің және стигматизацияның кез келген нысандарынан қорғауға кепілдік береді.
77 бап. Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтары
1. Қазақстан Республикасының азаматтары құқылы:
1) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алуға;
2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен қамтамасыз ету;
3) дәрігерді және медициналық ұйымды еркін таңдау;
4) пациент стационарлық жағдайларда емделуде болған жағдайда емдік тамақ алуға құқығы бар;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінен тыс және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіндегі қосымша медициналық көмекті өз қаражаты, ұйымдардың, ерікті медициналық сақтандыру жүйесінің қаражаты және өзге де көздер есебінен алуға құқылы;
6) Медициналық және өзге де көрсетілетін қызметтерді ақылы негізде алуға;
7) көрсетілімдер болған кезде, уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен бюджет қаражаты есебінен Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде медициналық көмек алуға құқығы бар;
8) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыздық фактісін куәландыратын тиісті құжаттарды алуға және ұсынуға;;
9) мемлекеттік органдардан, ұйымдардан және емдеуші дәрігерден олардың құзыреті шегінде мекендеу ортасының жай-күйін, еңбек, тұрмыс және демалыс жағдайларын, дұрыс тамақтану мен тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қоса алғанда, аурулар профилактикасының, диагностикасының, оларды емдеудің және медициналық оңалтудың әдістері, клиникалық зерттеулер, денсаулыққа әсер ететін факторлар туралы дәйекті ақпаратты өтеусіз және тұрақты алуға;
10) дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органдардан, тәуелсіз сараптама ұйымдарынан және субъектілерден өткізілетін дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың қауіпсіздігі, тиімділігі мен сапасы туралы ақпарат алу болып табылады;
11) медицина қызметкерінің құпиясын құрайтын мәліметтердің қорғалуына;
12) медициналық көмек көрсету кезінде денсаулығына келтірілген зиянды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өтеуге міндетті;
13) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес денсаулық сақтау саласындағы өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға міндетті;
14) медицина және фармацевтика қызметкерлерінің әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқығы бар;
15) мемлекеттік медициналық сараптама қорытындыларымен келіспеген жағдайда, жоғары тұрған органдарға тәуелсіз сарапшыларды тарту туралы өтінішхат беруге құқылы;
16) донор ретінде әрекет ету мүмкіндігі туралы ерікті ниет білдіру;
17) осы Кодексте айқындалған тәртіппен транспланттау мақсатында тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (органның бөлігін) қайтыс болғаннан кейін олардан алып қоюға келісетіні не одан бас тартатыны туралы өз еркін білдіруге рұқсат беру;
18) емделуге және басқа да медициналық араласуларды, оның ішінде профилактикалық егулерді жүргізуге хабардар етілген келісім немесе бас тарту беруге;
19) бірлесіп төлеу;
20) созылмалы емделмейтін ауруларды емдеу кезінде жансыздандыруды алуға;
21) денсаулық жағдайы туралы ақпаратты, оның ішінде медициналық зерттеп-қарау нәтижелері, диагнозы туралы және аурудың болжамы, медициналық көмек көрсету әдістері, оларға байланысты қатер, медициналық араласудың ықтимал түрлері, оның салдарлары және медициналық көмек көрсету нәтижелері туралы мәліметтерді қолжетімді нысанда алуға құқылы;
22) аурулардың профилактикасы, санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылық, қоршаған ортаның жай-күйі, орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің адам денсаулығы үшін әлеуетті қауіптілігі, тамақтанудың ұтымды нормалары, өнімдердің, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігі туралы ақпаратты қоса алғанда, денсаулықты сақтауға ықпал ететін немесе оларға теріс әсер ететін факторлар туралы анық және уақтылы ақпарат алу;
23) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де құқықтарды жүзеге асырады.
2. Әйелдер ана болу туралы мәселені шешуге және отбасын жоспарлау мен өз денсаулығын сақтау мақсатында қаламаған жүктіліктің алдын алудың қазіргі заманғы әдістерін еркін таңдауға құқылы.
Азаматтардың ана болуды қорғау құқығы қамтамасыз етіледі:
1) ұрпақты болу жасындағы әйелдерді медициналық қарап-тексеруді, динамикалық байқауды және сауықтыруды жүргізу;
2) науқас баланы күтіп-бағу жөніндегі стационарға түскен кезде әйелдердің ұрпақты болу денсаулығына және баланың денсаулығына тікелей әсер ететін негізгі ауруларды медициналық көрсетілімдер бойынша емдеумен қамтамасыз етіледі.
78 бап. Балалардың құқықтары
1. Осы Кодекстің 77-бабында көзделген құқықтардан басқа, әрбір баланың:
1) денсаулық сақтау жүйесінің қазіргі заманғы және тиімді қызметтерін және ауруларды емдеу мен денсаулықты қалпына келтіру құралдарын пайдалану;
2) денсаулық сақтау саласындағы білім;
3) профилактикалық медициналық қарап-тексеру және динамикалық байқау, емдеу, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, сауықтыру және вакцинациялау;
4) сауықтыру және ұйымдастырылған демалыс кезеңінде уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен медициналық көмек көрсетуге міндетті;
5) өзінің физиологиялық ерекшеліктері мен денсаулық жағдайына сәйкес келетін және оған қолайсыз факторлардың әсерін болғызбайтын жағдайларда санитариялық-гигиеналық ағарту, оқыту және еңбек ету болып табылады;
6) оқуға түсу және жұмысқа орналасу кезінде бекітілген жері бойынша денсаулық жағдайы туралы медициналық құжаттаманы тегін алуға;
7) денсаулық жағдайы туралы ақпаратты оған қолжетімді нысанда алуға құқылы;
8) саламатты өмір салты мен дұрыс тамақтану, темекі шегудің, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынудың зияны туралы қолжетімді нысанда ақпарат алуға;
9) ұрпақты болу денсаулығын сақтау туралы ақпаратты қолжетімді нысанда алуға құқылы;
10) паллиативтік медициналық көмек алуға құқығы бар.
2. Он алты жастағы және одан үлкен кәмелетке толмағандардың, олардың ата-аналарының немесе заңды өкілдерінің келісімімен жүргізілетін хирургиялық араласуды, жүктілікті жасанды түрде үзуді қоспағанда, профилактикалық, консультациялық-диагностикалық көмек көрсетуге хабардар етілген келісім алуға немесе бас тартуға құқығы бар.
3. Бес жасқа дейінгі балаларды, сондай-ақ дәрігерлердің қорытындысы бойынша қосымша күтімге мұқтаж ересек науқас балаларды стационар жағдайында емдеу кезінде балаға күтімді тікелей жүзеге асыратын анасына (әкесіне) немесе өзге адамға медициналық ұйымда онымен бірге болу мүмкіндігі беріледі және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыздық парағы немесе анықтамасы беріледі.
Бір жасқа дейінгі баланы емізетін ана баланы күтіп-бағу үшін медициналық ұйымда болған барлық кезеңге тегін тамақпен қамтамасыз етіледі.
4. Бес жасқа дейінгі балаларды, сондай-ақ дәрігерлердің қорытындысы бойынша қосымша күтімге мұқтаж ересек науқас балаларды амбулаториялық және стационарды алмастыратын жағдайларда емдеу кезінде балаға күтімді тікелей жүзеге асыратын анасына (әкесіне) немесе өзге адамға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыздық парағын немесе анықтамасын бере отырып, онымен бірге болу мүмкіндігі беріледі.
5. Мектеп жасындағы балалардың стационарлық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмек, медициналық оңалту, сондай-ақ паллиативтік медициналық көмек алу кезеңінде уәкілетті орган білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп айқындаған тәртіппен үздіксіз білім алуға құқығы бар.
Балаларға медициналық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдары ойын ойнауға, демалуға және тәрбие жұмысын жүргізуге жағдай жасайды.
6. АИТВ инфекциясын жұқтырған кемтар балалардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес білім беру, денсаулық сақтау ұйымдарында тегін медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау алуға құқығы бар.
АИТВ инфекциясын жұқтырған балалардың балалар үйлерінде және өзге де денсаулық сақтау және білім беру ұйымдарында болуға құқығы бар.
АИТВ инфекциясын жұқтырған аналардан туған балалардың белгіленген тамақтану нормаларына сәйкес тегін бейімделген сүт қоспаларын алуға құқығы бар.
7. Балаларды балалар үйіне және білім беру ұйымдарына, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдарға орналастыруға медициналық қарсы көрсетілімдер тізбесін уәкілетті орган бекітеді.
8. Жетім балалар, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар және өмірлік қиын жағдайда жүрген балалар үш жасқа толғанға дейін қоса алғанда, уәкілетті орган белгілеген тәртіппен мемлекеттік медициналық ұйымдарда ұсталуы мүмкін.
79 бап. Қазақстан Республикасы азаматтарының және отбасының ұрпақты болу құқықтарын қорғау саласындағы құқықтары
1. Қазақстан Республикасының азаматтары құқылы:
1) еркін репродуктивті таңдау;
2) ұрпақты болу денсаулығын сақтау және отбасын жоспарлау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді алу болып табылады;
3) өзінің ұрпақты болу денсаулығының жай-күйі туралы анық және толық ақпарат алуға құқығы бар;
4) бедеулікті, оның ішінде Қазақстан Республикасында рұқсат етілген қазіргі заманғы қосалқы репродуктивтік әдістер мен технологияларды қолдана отырып емдеу;
5) қажетсіз жүктіліктің алдын алу;
6) ананың қауіпсіздігі;
7) жыныс жасушаларының, ұрпақты болу ағзалары тіндерінің донорлығы;
8) контрацепция әдістерін пайдалану және еркін таңдау;
9) хирургиялық стерилизациялау;
10) жүктілікті жасанды үзу;
11) өзінің ұрпақты болу құқықтарын қорғауға міндетті;
12) балалардың саны мен олардың некеде немесе некесіз туған уақытына, ана мен бала денсаулығын сақтауға қажетті туулар арасындағы аралықтарға қатысты еркін шешім қабылдау;
13) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жыныстық жасушаларды, ұрпақты болу органдарының тіндерін, эмбриондарды сақтау жатады.
2. Азаматтар өздерінің ұрпақты болу құқықтарын жүзеге асыру кезінде басқа адамдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін сақтауға міндетті.
3. Азаматтардың медициналық көрсетілімдер бойынша отбасын жоспарлау мәселелері, әлеуметтік мәні бар аурулардың және айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың болуы жөніндегі, отбасылық-неке қатынастарының медициналық-психологиялық аспектілері жөніндегі консультацияларға, сондай-ақ ұрпақтарында тұқым қуалауы мүмкін және туа біткен аурулардың алдын алу мақсатында медициналық ұйымдарда медициналық-генетикалық және басқа да консультациялар мен зерттеп-қарауларға құқығы бар.
4. Жедел босандыру жағдайларын қоспағанда, босандыру ұйымдарында тиісті жағдайлар (жеке босандыру залдары) болған және әкесінде немесе отбасының өзге мүшесінде инфекциялық аурулар болмаған кезде баланың әкесіне немесе отбасының өзге мүшесіне әйелдің денсаулық жағдайын ескере отырып, оның келісімі болған кезде бала туған кезде қатысуға құқық беріледі. Мұндай құқықты іске асыру өтеусіз негізде жүзеге асырылады.
5. АИТВ инфекциясын жұқтырған Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының басқа азаматтарымен бірдей балаларды асырап алуға құқығы бар.
6. АИТВ инфекциясын жұқтырған Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қосалқы репродуктивтік әдістер мен технологияларды қолдануға құқығы бар.
80 бап. Қазақстан Республикасы азаматтарының міндеттері
Қазақстан Республикасының азаматтары:
1) өз денсаулығын сақтау туралы қамқорлық жасауға, жеке және қоғамдық денсаулықты сақтау және нығайту үшін ортақ жауапкершілік алуға;
2) "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналар төлеуге міндетті";
3) профилактикалық медициналық қарап-тексерулерден, скринингтік зерттеулерден өтуге міндетті;
4) медицина қызметкерлерінің жеке және қоғамдық денсаулыққа қатысты тағайындауларын орындауға міндетті;
5) өз денсаулығын басқару процесіне, оның ішінде созылмалы аурулар болған кезде оларды басқару бағдарламаларына қатысуға, ауру және оны емдеу әдістері, ықтимал қатерлер мен асқынулар туралы ақпарат алуға мүдделі болуға;
6) медицина қызметкерлеріне өз организмінің жеке ерекшеліктері туралы хабарлауға міндетті;
7) өз денсаулығын және айналасындағылардың денсаулығын қорғау жөніндегі сақтық шараларын сақтауға, денсаулық сақтау субъектілерінің талап етуі бойынша тексеруден және емделуден өтуге, медицина персоналын өздерінде айналасындағыларға қауіп төндіретін инфекциялық және өзге де аурулардың бар екендігі туралы хабардар етуге міндетті;
8) Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын сақтауға міндетті.
АИТВ инфекциясын қоспағанда, айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулармен ауыратын Қазақстан Республикасының азаматтары тексерілуден және емделуден жалтарған жағдайда, осы Кодекске және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мәжбүрлеу тәртібімен куәландырылуға және емделуге тартылады.
81 бап. Жүкті әйелдер мен аналардың денсаулық сақтау саласындағы құқықтары мен міндеттері
1. Қазақстан Республикасында ана болуды мемлекет қорғайды және көтермелейді.
2. Азаматтардың бала емізуді қолдауға, оның ішінде бала емізуді қорғауға және насихаттауға құқығы бар:
1) жүкті әйелдер мен бала емізетін әйелдердің құқықтарын қорғау бала емізуді дайындау және іске асыру үшін жағдайларды қамтамасыз етуге бағытталған (жүктілігі және босануы бойынша демалыс, ерте жастағы балаларды тамақтандыруға арналған қосымша жұмыс үзілістері, толық емес жұмыс уақыты, медициналық ұйымдарда кезектен тыс қызмет көрсету, ана мен бала бөлмелерінің қызметтерін пайдалану және басқалар);
2) алты айға дейінгі балаларды тек қана емшек сүтімен емізудің және екі жасқа дейін және одан да көп сау қосымша тағаммен емшек сүтімен емізуді жалғастырудың артықшылықтары туралы халықты хабардар етуді қамтиды.
3. Жүкті әйелдердің құқығы бар:
1) Қазақстан Республикасының аумағында рұқсат етілген әдістерді қолдана отырып, жүктілік кезеңінде, босану кезінде және босанғаннан кейін, оның ішінде шарананы тірі туудың және өлі туудың халықаралық өлшемшарттарында айқындалатын мерзімінен бұрын туғандардың денсаулығын сақтауға және оларға көмек көрсетуге міндетті;
2) жүктілік кезеңінде, босану кезінде және одан кейінгі медициналық көмек;
3) зерттеп-қарауды, емдеуді және медициналық араласуды кешеуілдету әйел мен баланың (шарананың) өміріне қатер төндіретін, зерттеп-қарауды, емдеуді және медициналық араласуды жүзеге асыру туралы шешімді дәрігер немесе консилиум қабылдаған жағдайларды қоспағанда, жүктілік кезеңінде зерттеп-қарауды, емдеуді және медициналық араласуды олардың келісімімен немесе заңды өкілімен ғана жүргізуге болады;
4) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жұмыс уақыты режимін, жүктілігі және босануы бойынша демалысты, бала үш жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты жалақы сақталмайтын демалысты және жүкті әйелдер мен бала емізетін аналардың еңбек жағдайларын сақтау болып табылады;
5) бала емізетін аналарға (ата-аналарға) білікті қолдау көрсету, лактация, тек қана емшек сүтімен қоректендіру және қосымша тамақтандыру мәселелері бойынша оқытылған медицина қызметкерлеріне консультация беру;
6) балаға мейірімді медициналық ұйымдар жүзеге асыратын емшек емізу практикасын қолдау болып табылады;
7) жұмыс берушінің жұмыс орнын, лауазымын және орташа жалақысын сақтай отырып, жүктілігі бойынша он екі аптаға дейін зерттеп-қарауға және медициналық есепке қоюға уақыт беруі;
8) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де кепілдіктер мен көтермелеулер жатады.
4. Жүкті әйелдер міндетті:
1) жүктіліктің он екі аптасына дейінгі мерзімде тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық қызмет көрсету үшін тіркелген жері бойынша жүктілік бойынша Медициналық есепке тұруға міндетті;
2) жүктілік кезінде, босану кезінде және босанғаннан кейін дәрігердің ұсынымдарын орындауға міндетті.
5. Егер әйел жүктілікке қарсы көрсетілімдер болған кезде жүктілікті жоспарласа, онда ол жүктілік кезінде және босанғаннан кейін күнтізбелік қырық екі күнге дейін әйелдің және ұрықтың денсаулығы үшін барлық тәуекелдер үшін жауапкершілікті толық өзіне алады.
82 бап. Жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғалардың қызметкерлердің денсаулығын қорғау жөніндегі міндеттері
1. Жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар өздері жүзеге асыратын қызметіне сәйкес міндетті:
1) санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізуге міндетті;
2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерді, сондай-ақ халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың актілерін орындауға міндетті;
3) Орындалатын жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің және өнімді өндіру, тасымалдау, сақтау және халыққа өткізу, кәдеге жарату және жою кезінде оның қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз етуге міндетті;
4) өндірістік бақылауды жүзеге асыруға міндетті;
5) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органды жаппай және топтық инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар мен уланулар туындаған жағдайларда авариялық жағдайлар, өндірістің тоқтауы, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығына қатер төндіретін технологиялық процестердің бұзылуы туралы уақтылы хабардар етуге міндетті;
6) дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың жанама әсерлері анықталған жағдайда дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы мемлекеттік органды уақтылы хабардар етуге міндетті;
7) Халықтың декреттелген тобына жататын жұмыскерлерді гигиеналық оқытуды қамтамасыз етуге міндетті;
8) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның лауазымды адамдарына өздерінің құзыретіне сәйкес зертханалық зерттеулер жүргізу үшін өнімнің, шикізаттың, тауарлардың, өндірістік ортаның сынамаларын іріктеп алуға мүмкіндік беруге міндетті;
9) АИТВ инфекциясын жұқтырғандарды қоспағанда, медициналық тексеруден, гигиеналық оқытудан өткенін куәландыратын құжаты жоқ адамдарды жұмысқа жібермеуге, сондай-ақ инфекциялық, паразиттік аурулармен ауыратын науқастарды және инфекциялық, паразиттік аурулар қоздырғыштарын тасымалдаушыларды, Денсаулық сақтау субъектілері анықтаған зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайларында жұмысқа қарсы көрсетілімдері бар адамдарды жұмыстан шеттетуге міндетті;
10) тауарлардың, өнімдердің, шикізаттың халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкессіздігі анықталған кезде оларды өткізуге жол бермеуге, сондай-ақ оларды пайдалану немесе кәдеге жарату мүмкіндігі туралы шешім қабылдауға міндетті;
11) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы мәселелеріне қатысты есепке алу және есеп беру құжаттамасын тексеруге ұсынуға;
12) олар халықтың өміріне немесе денсаулығына қатер төндірген жағдайда кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызметті тоқтата тұруға құқылы;
13) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың объектілерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің сақталуы тұрғысынан тексеру мақсатында оларға кедергісіз қол жеткізуін қамтамасыз етуге міндетті;
14) эпидемиологиялық айғақтар және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның лауазымды адамдарының нұсқамалары, қаулылары бойынша өз қаражаты есебінен дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізуге міндетті;
15) "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы"Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға аударымдар және (немесе) жарналар төлеуге міндетті.
2. Жұмыс беруші қызметкерлер арасында денсаулықты нығайту және аурулардың алдын алу үшін қолайлы жағдайлар жасайды.
83 бап. Қандастардың, шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың және өзге де адамдардың құқықтары мен міндеттері
Ескертпе!
1-тармақ "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2020.05.13 № 360-VI ҚР Заңының 1-бабы 22-тармағының 1) тармақшасы қолданысқа енгізілгенге дейін жаңа редакцияда қолданылады-ҚР 2020.07.07 № 360-VI кодексінің 276-бабының 4-тармағымен.
1. Қандастардың, босқындардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін Қазақстан Республикасының азаматтарымен тең дәрежеде алуға құқығы бар.
2. Қазақстан Республикасында уақытша болатын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, пана іздеген адамдардың, егер Қазақстан Республикасының заңдарында немесе Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, айналадағыларға қауіп төндіретін аурулар кезінде уәкілетті орган айқындайтын тізбе бойынша және көлемде тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін алуға құқығы бар.
3. Қандастар, босқындар және пана іздеген адамдар, Қазақстан Республикасының аумағындағы шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасының азаматтары сияқты денсаулық сақтау саласындағы міндеттерді атқарады.
134 бап. Пациенттердің құқықтары
1. Осы Кодекстің 12-тарауында көрсетілген құқықтардан басқа пациенттің:
1) профилактика, диагностика, емдеу процесінде өзіне лайықты ілтипат білдіру, өзінің мәдени және жеке басының құндылықтарына құрметпен қарау;
2) қандай да бір кемсітушілік факторларының ықпалынсыз, тек қана медициналық өлшемшарттар негізінде айқындалатын кезектілікпен медициналық көмек алуға құқығы бар;
3) шұғыл және кезек күттірмейтін көмек көрсету жағдайларын қоспағанда, дәрігерді немесе тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмек көрсететін медициналық ұйымды таңдауға, ауыстыруға құқылы;
4) медициналық ұйымда аудио - және (немесе) бейнебақылау және жазба жүргізілетіні туралы хабарлауды қамтиды;
5) медициналық технологиялардың қазіргі деңгейі қандай мүмкіндік берсе, сондай шамада азапты жеңілдету;
6) ақпарат (емдеудің ықтимал қатері мен артықшылықтары, ұсынылатын және балама әдістері туралы деректер, емделуден бас тартудың ықтимал салдарлары туралы мәліметтер, емделуші үшін қолжетімді нысанда диагноз, емдік іс-шаралардың болжамы мен жоспары туралы ақпарат, сондай-ақ оны үйіне шығару немесе басқа медициналық ұйымға ауыстыру себептерін түсіндіру) және өз денсаулығының жай-күйі туралы тәуелсіз пікір алу және консилиум өткізу; ;
7) көру және (немесе) есту қабілеті бұзылған адамдар үшін қолжетімділікті ескере отырып, өзінің құқықтары мен міндеттері, көрсетілетін қызметтер, ақылы қызметтердің құны мен қоса төлеу мөлшері, оларды ұсыну тәртібі; тағайындалатын дәрілік зат; оған медициналық қызметтер көрсететін медицина қызметкерлері туралы ақпарат алуға;
8) оқу процесіне қатысудан, сондай-ақ емдеу-диагностикалық рәсімдерді жүргізу кезінде үшінші тұлғалардың қатысуынан бас тарту болып табылады;
9) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтар жатады.
2. Пациенттің құқықтары туралы ақпарат медициналық ұйымдардың көрнекі үгіт-насихат орындарында орналастырылады.
3. Медициналық көмек пациенттің медициналық көмек алуға ақпараттандырылған келісімін алғаннан кейін ұсынылады. Инвазиялық араласулар кезінде пациенттің хабардар етілген келісімі уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша жасалады.
4. Пациент өзінің денсаулық жағдайы туралы ақпаратты хабарлау қажет адамды тағайындай алады. Денсаулық жағдайы туралы ақпарат пациенттің денсаулық жағдайы ескеріле отырып, одан жасырылуы және пациенттің жұбайына (зайыбына), оның жақын туыстарына немесе заңды өкілдеріне хабарлануы мүмкін.
5. Пациенттердің құқықтарын қорғауды мемлекеттік органдар, Денсаулық сақтау ұйымдары, Қоғамдық бірлестіктер өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.